Poremećaji upotrebe supstanci su hronična medicinska stanja koja za neke zahtjevaju stalnu, sveobuhvatnu njegu. Na nivou populacije, karakterišu ih različiti nivoi ozbiljnosti, od blagih do ozbiljnih problema i oštećenja u funkcionisanju. Paralelno s tim, mnogi ljudi su u remisiji od poremećaja upotrebe supstanci, od kojih većina ima blaže simptome i može se oporaviti bez ikakvog formalnog liječenja.
Istraživanje o rješavanju problema upotrebe supstanci imalo je tendenciju da se usredsredi na jedan ili drugi kraj spektra ozbiljnosti, iako populacione studije koje obuhvataju sve nivoe ozbiljnosti mogu pomoći u informisanju o servisima podrške i politikama koje se odnose na podršku liječenju i oporavku. U ovoj studiji, autori koriste nacionalni upitnik za procjenu broja odraslih u Sjedinjenim Državama koji su tokom života imali problem sa upotrebom supstanci i procenat onih odraslih lica koji su prevazišli problem sa upotrebom supstanci.
KOJIM PROBLEMIMA SE BAVI OVA STUDIJA?
Otprilike 20 miliona odraslih u Sjedinjenim Državama trenutno ispunjava kriterijume za poremećaj upotrebe supstanci koji je prepoznat kao hronična bolest mozga za one sa težim varijantama poremećaja. Na godišnjem nivou u SAD, procenjuje se da 95.000 ljudi umre od uzroka povezanih sa alkoholom, a takođe je procijenjeno da je više od 70.000 ljudi umrlo od predoziranja drogom u 2019-toj godini.
Uprkos ovim brojkama koje štrče, studije su pokazale da većina ljudi sa poremećajem upotrebe alkohola iskusi remisiju – i to bez simptoma poremećaja upotrebe supstanci tokom 12 ili više neprekidnih mjeseci – pa čak i podgrupa onih sa poremećajem upotrebe heroina imaće samoograničavajuću bolest i može ući u remisiju bez potrebe za kontinuiranim liječenjem. Mnogi od ovih ljudi otpočeli su sa remisijom poremećaja upotrebe supstanci bez liječenja (poznatog i kao prirodni oporavak).
Vrlo malo studija je ispitivalo one koji su riješili problem upotrebe supstanci. Jedno nacionalno-reprezentativno istraživanje (tj. koje je iz studije moglo da izvede nacionalne procjene) pokazalo je da je skoro 1 od 10 odraslih osoba u SAD-u riješila problem sa alkoholom ili drugim drogama, a polovina ih je identifikovana da su u „ procesu oporavka״.
Međutim, malo se zna o onima koji su riješili problem u poređenju sa onima koji trenutno imaju problem sa upotrebom supstanci. Više podataka o razlikama između pojedinaca sa problemima poremećaja upotrebe supstanci koji rješavaju ili još uvek nijesu riješili svoj problem može pružiti ključne uvide u servise podrške i proces liječenja i oporavka u SAD.
U ovoj studiji istraživači su koristili nacionalno istraživanje i to za procjenu broja odraslih u Sjedinjenim Državama koji su tokom svog života nekada imali problem sa upotrebom supstanci i procenat onih odraslih koji su riješili problem sa upotrebom supstanci. Takođe su ispitali sociodemografiju i istoriju upotrebe supstanci koje predviđaju oporavak od problema upotrebe supstanci. Nalazi studije ističu karakteristike koje predviđaju rješavanje problema kod upotrebe supstanci i informišu o proširenju usluga podrške liječenju i oporavku.
KAKO JE SPROVEDENA OVA STUDIJA?
Ova studija je predstavljala sekundarnu analizu, godišnjeg, nacionalnog reprezentativnog istraživanja američke populacije poznatog pod imenom Nacionalno istraživanje o upotrebi droga i zdravlju (NSDUH), koje je vršilo procjenu podataka po pitanju cjeloživotnog prepoznavanja problema i oporavka od korišćenja supstanci.
NSDUH ( Nacionalno istraživanje o upotrebi droga i zdravlju) je godišnja anketa koju sprovodi Uprava za zloupotrebu supstanci i mentalno zdravlje (SAMHSA) i koja pruža trenutne procjene i trendove u upotrebi supstanci, kao i pitanja koja se odnose na povezanost mentalnog zdravlja i korišćenje supstanci u Sjedinjenim Državama. Anketa je složenog dizajna i sastoji se od ličnog intervjua koji omogućava da se nacionalne procjene izvedu iz odgovora učesnika studije.
Istraživački tim je koristio podatke iz ankete NSDUH ( Nacionalno istarživanje o upotrebi droga i zdravlju ) iz 2018. godine, u kojoj je učestvovalo 43 026 osoba od 18 godina i stariji.
Ova analiza koristila je nova pitanja koja su dodata NSDUH-u (Nacionalno istraćivanje o upotrebi droga i zdravlju) u 2018. godini. U cilji procjene prepoznavanja problema izazvanih upotrebom supstanci tokom cijelog života, učesnici istraživanja su upitani sljedeće.
Pitanje 1
Da li mislite da ste nekada imali problema sa korišćenjem droga ili alkohola?
Pitanje 2
U ovom trenutku da li smatrate da se oporavljate ili da ste se oporavili od problema sa korišćenjem droga i alkohola?
Analiza je takođe koristila novi set sličnih pitanja postavljajući pitanja učesnicima studije o preoznavanju problema i oporavku od problema mentalnog zdravlja. Pored ovih novih pitanja o upotrebi supstanci i mentalnom zdravlju, NSDUH (Nacionalno istraživanje o upotrebi droga i zdravlju) prikuplja i širok spektar podataka o sociodemografiji, životnim profilima, upotrebi supstanci tokom prošle godine i istorijama liječenja kod upotrebe supstanci.
Statistička tehnika (poznata kao multivarijabilna logistička regresija) korišćena je za ispitivanje sociodemografskih i mentalnih karakteristika povezanih sa oporavkom kod odraslih koji su prijavili da su nekada imali problem sa upotrebom supstanci.
Autori su podijelili one koji su prijavili da su nekada imali problem sa upotrebom supstanci u dvije grupe na osnovu statusa oporavka koji su sami prijavili: „U oporavku“ (odgovorili su „da“ na Pitanje br. 1 i Pitanje br. 2) i „Nisu u porcesu oporavka“ (odgovorili su sa „da“ na pitanje br. 1 i „ne“ na pitanje br. 2).
Multivarijabilna logistička regresija korišćena je za ispitivanje istorije upotrebe supstanci kod odraslih osoba koji su nekada imali problem upotrebe supstanci na osnovu statusa oporavka koji su sami prijavili, kontrolišući sociodemografske i mentalne karakteristike. Ova statistička kontrola je urađena kako bi se pokušao izolovati efekat istorije upotrebe supstanci na status oporavka koji su sami prijavili.
DO KAKVIH SAZNANJA JE DOŠLA STUDIJA?
Desetine miliona odraslih Amerikanaca je izvjestilo da su se oporavili od problema sa upotrebom supstanci.
Ukupno 11,1% samog uzorka je prijavilo da je nekada imalo problema sa upotrebom supstanci, što znači približno 27,5 miliona odraslih u Sjedinjenim Državama. Od onih koji su tokom svog života prijavili problem upotrebe supstanci, 74,8% je izjavilo da se oporavlja ili se oporavilo od problema sa upotrebom supstanci, što je približno 20,5 miliona odraslih u Sjedinjenim Državama.
Istorija problema sa mentalnim zdravljem bila je povezana sa povećanom vjerovatnoćom da će te osobe takodje imati i problem upotrebe supstanci. Među odraslima sa cjeloživotnim problemima mentalnog zdravlja, ali koji se ne oporavljaju od ovog problema, 31,9% je prijavilo da je nekada imalo problema sa upotrebom supstanci. Među odraslima koji se oporavljaju od problema sa mentalnim zdravljem, 29,7% je izjavilo da je nekada imalo problema sa upotrebom supstanci. Ovo se upoređuje sa samo 7,0% koji su nekada imali problem sa upotrebom supstanci među onima koji su izjavili da nikada u životu nisu imali mentalnih problema.
Određene sociodemografske karakteristike i status mentalnog zdravlja povećali su ili smanjili izglede za oporavak od problema sa upotrebom supstanci.
Među osobama koje imaju cjeloživotni problem upotrebe supstanci, koji su imali 50 i više godina, živjeli u ruralnom području i bili su u procesu oporavku od problema sa mentalnim zdravljem, imali su veću vjerovatnoću da prijave da se oporavljaju od poremećaja upotrebe supstanci, dok su oni koji su identifikovani kao Afroamerikanci a nisu se oporavljali od cjeloživotnog problema sa mentalnim zdravljem, rjeđe prijavljivali da su u oporavku.
Određeni profili upotrebe supstanci i istorijat liječenja zavisnosti povezani su sa statusom oporavka.
U poređenju sa onima koji nisu u oporavku, oni koji su u oporavku rjeđe su prijavili prošlogodišnju upotrebu širokog spektra supstanci, uključujući alkohol, marihuanu, halucinogene droge, kokain, metamfetamin, zloupotrebu sedativa/sredstava za smirenje i zloupotrebu stimulansa. Vjerovatnije je da će oni koji su u oporavku prijaviti cjeloživotnu upotrebu injekcija i dvostruko je vjerovatnije da su koristili tretman za problem upotrebe supstanci tokom prošle godine i tokom svog života, iako 60% onih koji su u oporavku nisu prošli kroz tretman.
Značajno je da je 32% onih koji su se oporavili prijavilo pijanstvo tokom prošlog mjeseca (4+ ili 5+ pića jednom prilikom za žene i muškarce), a 31% je prijavilo upotrebu marihuane tokom prošle godine.
Bez obzira na status oporavka, oni koji prijavljuju cjeloživotni problem upotrebe supstanci imaju visoku prevalenciju upotrebe duvana i zavisnosti od nikotina.
Više od 90% onih sa cjeloživotnim problemom sa supstancama prijavilo je da su nekada koristili duvan, oko polovine je tokom prošle godine koristilo duvan, a skoro 20% je imalo zavisnost od nikotina na osnovu skale sindroma zavisnosti od nikotina. Ovi procenti su bili slični bez obzira na status oporavka.
KOJE SU IMPLIKACIJE OVE STUDIJE?
Ova studija procjenjuje da je 11,1% odraslih u SAD-u, odnosno 27,5 miliona ljudi, tokom života imalo problem sa upotrebom supstanci i da je 74,8% – 8,3% ukupne odrasle populacije SAD-a – ili 20,5 miliona odraslih u oporavku ili se oporavilo od ovog problema.
Rješavanje mentalnih problema i započeto liječenje zbog poremećaja upotrebe supstanci su povećali vjerovatnoću da je osoba prijavila oporavak od prepoznatog problema, poremećaja upotrebe supstanci u toku svog života, dok su neriješeni problemi mentalnog zdravlja, koji su identifikovani kod Afroamerikanaca kao i upotreba širokog spektra supstanci smanjili ovu vjerovatnoću.
Rezultati ove studije, zajedno sa drugim nacionalno reprezentativnim studijama, jasno pokazuju da u Sjedinjenim Državama postoje desetine miliona ljudi koji su značajno riješili problem sa alkoholom ili drugim drogama. To se protivi kulturnom narativu, gde se problemi sa upotrebom supstanci često opisuju kao hronični, recidivirajući, što implicira da tako pogođeni pojedinci nikada neće moći da se osjećaju dobro. Ovo potkrijepljuje nalaze Nacionalne studije oporavka, slične studiji presjeka (tj. posmatra osobu u određenom trenutku) koja je detaljnije ispitala one koji su riješili problem upotrebe supstanci. Buduća longitudinalna istraživanja (tj. koja prate osobu tokom vremena) pružiće bolji uvid i potvrdu ovih nalaza.
Zanimljivo otkriće iz ove studije bilo je da su oni koji su prijavili da se oporavljaju od problema sa upotrebom supstanci imali dvostruko veću vjerovatnoću da su tokom protekle godine ili tokom svog života liječeni od poremećaja upotrebe supstanci u poređenju sa onima koji nisu bili u oporavku. Međutim, samo 40% onih koji su se oporavili od problema sa upotrebom supstanci je nekada dobilo tretman za pomenuti problem.
Ovi podaci zajedno ukazuju na to da liječenje može pomoći osobi da riješi problem alkohola ili droge, ali većina ljudi će se oporaviti bez formalnog liječenja, bilo putem drugih vidova oporavka (npr. organizacije za uzajamnu pomoć) ili bez korišćenja bilo kakvih formalnih usluga (tj. prirodni oporavak). Iako nisu analizirani u ovoj studiji, prethodna istraživanja sugerišu da oni koji mogu da se oporave bez upotrebe bilo koje od podrške i spoljnih servisa, uglavnom imaju manje ozbiljne istorije problema sa zavisnošću.
Problemi sa upotrebom supstanci će vjerovatno biti u širokom spektru, od ozbiljnog i hroničnog poremećaja upotrebe supstanci sa mnogim posledicama vezanim za supstance, do diskretnijih epizoda opijanja koje su mogle dovesti do porodičnih ili pravnih posledica. Oni sa ozbiljnijim problemima sa upotrebom supstanci mogu vjerovatnije pretrpjeti teže i kumulativne posledice, što će, zauzvrat, dovesti do toga da će vjerovatnije potražiti liječenje, povećavajući šanse za rješavanje svog problema. Ovo ih takođe izlaže ka ideji apstinencije i usvajanja identiteta za socijalni oporavak, te može djelimično objasniti smanjenu vjerovatnoću kod osoba koje se oporavljaju da prijave upotrebu supstanci tokom prošle godine u poređenju sa onima koji nisu u oporavku.
Samo 7,0% osoba koje nemaju problema sa mentalnim zdravljem je prijavilo da je nekada imalo problem sa upotrebom supstanci, dok je više od 30% osoba sa istorijom mentalnih problema reklo da je nekada imalo problema sa upotrebom supstanci. Ovo otkriće paralelno je sa literaturom o čestoj komorbidnosti poremećaja upotrebe supstanci i mentalnih bolesti, nazvanih „poremećaji koji se javljaju istovremeno“ ili „dualna dijagnoza“. Značajnije je da će osobe koje se oporavljaju od problema sa mentalnim zdravljem verovatnije prijaviti oporavak od problema sa upotrebom supstanci, dok su osobe koje se ne oporavljaju od problema sa mentalnim zdravljem rjeđe prijavile oporavak od problema sa upotrebom supstanci. Ovi nalazi naglašavaju potrebu za poboljšanjem brige za osobe sa dualnim dijagnozama, možda i sa integracijom tretmana za ovisnosti i problema sa mentalnim zdravljem, i ističu potencijalni sinergijski efekat liječenja mentalnog zdravstvenog stanja kada osoba takođe ima ili je u riziku od razvoja poremećaja upotrebe supstanci. Proces podrške oporavku od problema sa upotrebom supstanci može imati preklapajuće efekte koji takođe podržavaju oporavak od problema sa mentalnim zdravljem.
Nalaz koji je zasigurno izazvao veću pažnju u ovoj studiji bio je da je među osobama koje su nekada prijavile problem sa upotrebom supstanci, osobe afroameričkog porijekla su imale manju vjerovatnoću da će se oporaviti od ovog problema u poređenju sa bijelcima, uprkos prijavljivanju nižih stopa u problemima sa upotrebom supstanci. Razumijevanje tačnih razloga za ovu razliku u vezi sa rasom / etničkom pripadnošću u izvještavanju o statusu oporavka je važno jer oni mogu ukazivati na diskriminirajući pristup servisima.
Upotreba duvana i tokom prošle godine, kao i zavisnost od nikotina u prošlom mjesecu među osobama koje su nekada imali problem sa upotrebom supstanci bili su veći od opšte populacije, bez obzira na status u oporavka. Druga istraživanja sugerišu da oni koji su nedavno riješili problem upotrebe supstanci mogu pokazati veću spremnost da se uključe u process prestanka pušenja u poređenju sa prethodnim generacijama, a mnogi ljudi su prestali da puše prije nego što su prijavili rješavanje problema sa upotrebom supstanci. S obzirom na sve gore navedeno, ovi nalazi sugerišu da programi odvikavanja od pušenja namijenjeni osobama koje se trenutno suočavaju i onima koji su nedavno riješili problem upotrebe supstanci, mogu poboljšati zdravlje stanovništva i smanjiti opterećenje na sistem zdravstvene zaštite.
Iako je manje vjerovatno da će osobe koje se oporavljaju prijaviti prošlogodišnju upotrebu širokog spektra supstanci, 32% je prijavilo prekomjernu upotrebu alkohola tokom prošlog mjeseca, a 31% je prijavilo prošlogodišnju upotrebu marihuane – baš kao i 40% uzorka Nacionalne studije oporavka koji su identifikovani “u oporavku” koristili su jednu ili više supstanci. To se kosi sa istorijskim i kulturnim osnovnim značenjem „oporavka“, koji obično zahtjeva apstinenciju od korištenja svih supstanci. Stoga, iz perspektive javnog zdravlja, podsticanje najvećeg mogućeg broja pojedinaca koji imaju probleme sa upotrebom supstanci da smanje ili prekinu sa upotrebom supstanci, vjerovatno će zahtjevati okvir koji bi mogao da uključuje, ali takođe i da se proširuje na ovo zajedničko kulturno razumijevanje.
Dalje, potrebno je istraživanje kako bi se bolje razumjelo kako pojedinci doživljavaju probleme upotrebe supstanci, traženje liječenja i identitet oporavka, posebno među sociodemografskim grupama, tako da se servisi i konekcija sa tim servisima mogu prilagoditi određenoj populaciji.
OGRANIČENJA
- NSDUH (Nacionalno istraživanje o upotrebi droga i zdravlju) vjerovatno potcjenjuje stope problema upotrebe supstanci. U godišnjem istraživanju je zastupljeno samo vanistitucionalno stanovništvo, što znači da oni koji se suočavaju sa beskućništvom i oni koji su u zatvoru nisu zastupljeni, dvije grupe na koje problemi upotrebe supstanci naročito utiče. Pored toga, NSDUH (Nacionalno istraživanje o upotrebi droga i zdravlju) se oslanja na samoprijavu, koja može izazvati povlačenje i pristrasnost vezanu za socijalno poželjno ponašanje.
- Moguća su ograničenja u strukturi koja se mjeri ovom studijom. Učesnici studije mogu pogrešno protumačiti postavljeno pitanje kako bi procijenili prepoznavanje problema cjeloživotne upotrebe supstanci. Na primjer, učesnici mogu pitanje broj 1 protumačiti kao značenje da je „nekad imao“ problem sa upotrebom supstanci i odgovorili bi „ne“ ako trenutno imaju problem sa upotrebom supstance. Takođe, ne možemo znati na koji način ispitanici definišu oporavak ili oporavljenost.
- Budući da je ovo studija presjeka i da su dodata samo dva pitanja NSDUH-u ( Nacionalno istraživanje o upotrebi droga i zdravlju), koja se odnose na prepoznavanje problema cjeloživotnog korišćenja supstanci i na oporavak, ne postoji način da se zna trajanje oporavka od problema upotrebe supstanci ili jesu li pojedinci bili u oporavku u jednom trenutku pa se ponovo pojavio problem upotrebe supstanci. Niti je studija u stanju da ispita obrasce za određene supstance koje se koriste.
- Prepoznavanje problema upotrebe supstanci i klinička dijagnoza poremećaja upotrebe supstanci, može biti vrlo drugačija za učesnike studije. Na primjer, osoba može odgovoriti sa da, ukoliko je nekada imala problem sa upotrebom supstanci zbog pravne posledice zbog vožnje u pijanom stanju ali nije ispunila kliničku definiciju poremećaja upotrebe supstanci.
ZAKLJUČCI
- Za pojedince i porodice koje su u potrazi za oporavkom
Tretman nije potreban svakome ko ima problem sa upotrebom supstanci, ali pojedinci koji se suočavaju sa većim izazovima i životnim problemima koji utiču na problem upotrebe supstanci (npr. injektiranje droga, propratni problemi sa mentalnim zdravljem, opioidi nasuprot kanabisu kao droga izbora tj. droga od koje je osoba zavisna ) mogu povećati šanse da se problem riješi kroz formalne servise medicinskih i drugih zdravstvenih radnika.
- Za profesionalce u oblasti liječenja i sisteme liječenja
Problemi sa upotrebom supstanci javljaju se u različitim stepenima ozbiljnosti. Dakle, individualni tretman može povećati šanse za oporavak kod umjerenog i ozbiljnog problema upotrebe supstanci, ali mnogi pojedinci postižu rješenje problema i bez formalnog liječenja , tražeći druge puteve ka oporavku ( kao što su npr organizacije za uzajamnu pomoć, programi smanjenja štete, smanjevanje korišćenja supstanci) ili postižu oporavak bez ikakvih formalnih usluga ( tj. prirodni oporavak). Oni sa pratećim problemima mentalnog zdravlja mogu zatražiti njegu koja tretira istovremeno problem sa mentalnim zdravljem i sa upotrebom supstanci. S obzirom da su mnoge od ovih osoba i pušači, uvrštavanjem servisa vezanih za prestanak pušenje u raznovrsne servise tretmana i sisteme podrške u oporavku će pomoći pacijentima da ostvare i da imaju korist od prestanka pušenja.
- Za naučnike:
Potrebno je više istraživanja kako bi se bolje sagledali problemi upotrebe supstanci, traženja tretmana i identiteta oporavka, posebno među sociodemografskim grupama. Uz to, longitudinalne studije koje ispituju putanje oporavka nakon rješavanja problema, te identifikacija i intervencija za one koji su izloženi riziku od ponavljanja problema, bi pružile bolji uvid u ovu populaciju
- Za donosioce politika:
Uprkos povećanju broja smrtnih slučajeva od predoziranja drogom, desetine miliona ljudi u SAD-u su se oporavili od problema upotrebe supstanci, s tim da većina populacije ne koristi formalne usluge liječenja. Proširenje servisa za podršku u oporavku i liječenju predstavlja značajan poduhvat. Međutim, mogu se finansirati i pojedinci koji su riješili probleme zloupotrebe alkohola i droga bez formalnog liječenja. Oni bi mogli da pruže pomoć i informacije postojećim servisima i tako bi uticali na njihove rezultate i povećali vjerovatnoću bržeg oporavka osoba koji ne traže formalno liječenje kod problema upotrebe supstanci.